Een scheiding heeft altijd impact op kinderen. Hoe groot deze impact is, hangt af van verschillende factoren. Een van deze factoren is de leeftijd van het kind. De leeftijd en ontwikkelingsfase waarin het kind zich bevind, is van invloed op hoe het kind de scheiding ervaart. In verschillende blogs deel ik de belangrijke aandachtspunten per leeftijd en ontwikkelingsfase. Wanneer je hier meer over weet als ouder, zorgt dat er voor dat je bewuster met de situatie omgaat en je je kind beter kunt steunen.
In onderstaande blog lees je meer over jongeren in de leeftijd 13-17 jaar.
Jongeren van dertien tot zeventien jaar.
Jongeren in de leeftijd van dertien tot zeventien jaar zitten in de puberteit. Hormonen en emoties hebben invloed op hoe het met hen gaat. Jongeren krijgen een sterker besef van zichzelf als onafhankelijk individu en gaan zich losmaken van ouders. Zij geven aan nooit zoals hun ouder te willen worden, terwijl ze tegelijkertijd beseffen dat ze juist veel op hen lijken. Op deze leeftijd gaan veel jongeren een voorstelling maken van de toekomst, fantaseren over wat ze willen en wie ze willen zijn.
Jongeren in deze leeftijd worden heen en weer geslingerd tussen afhankelijkheid en onafhankelijkheid. Zij zijn op zoek naar balans tussen zelfstandigheid en goedkeuring. Enerzijds van hun ouders, anderzijds van hun vrienden en leeftijdgenoten.
Jongeren van deze leeftijd voelen zich onoverwinnelijk en kwetsbaar tegelijk. Er moeten belangrijke keuzes gemaakt worden die invloed hebben over (de richting van) hun leven. Denk aan studiekeuzes, werkplekken etc.
Afzetten.
De normen en waarden die jij als ouder hebt meegegeven zijn van belangrijke invloed (geweest) in het leven van je kind. Het afzetten helpt als krachtige slag naar zelfstandigheid. Dit is iets wat bijna alle pubers doen. Besef je dat dit niet perse een uithaal naar jou is… dat voelt misschien wel zo, maar je puber heeft je nog steeds hard nodig.
Conflicten.
Conflicten ontstaan niet alleen door wat pubers zeggen/doen, het is ook van invloed hoe ouders hier op reageren. Veel ouders hebben het gevoel overbodig te zijn. Pubers vragen immers minder tijd, ze komen niet altijd meer naar jou voor advies, er is minder behoefte aan jouw gezelsch, vrienden worden belangrijker… Dit is normaal. Hierdoor ontdekt de puber wie hij is en wat hij in relaties van anderen verwacht.
Zinvolle discussies.
Lastige onderwerpen zoals seks, drugs, normen en waarden worden vaak vermeden. Dat hoeft niet perse. Zinvolle discussies, een mening vormen, bedenken waarom je een bepaalde mening hebt… het hoort allemaal bij deze leeftijd. De manier van contact is hierbij echter een essentiële sleutel. Verbieden, bevelen en bang maken werkt niet.
Ga in gesprek. Luister. Formuleer je argument op zo’n manier dat je kind het begrijpt. Kies standpunten die voor je kind van belang zijn en geef op een rustige manier aan hoe bepaalde keuzes je leven kunnen beïnvloeden. Als dit zorgvuldig wordt gebracht, staan pubers open om hun eigen standpunt te heroverwegen. (Al zeggen ze dit natuurlijk niet direct tegen jou…) Jongeren gaan uiteindelijk hun eigen beslissingen nemen. Of jij het er nou mee eens bent of niet. Het is belangrijk om de werkelijke gevolgen van bepaalde keuzes te benadrukken, vermijd bangmakerij. Daar schiet niemand iets mee op.
Jullie ouder-kind relatie staat onder druk
Er zijn enkele risico’s als jongeren een scheiding meemaken. Een van de risico’s is dat zij te snel groot moeten zijn, zich verantwoordelijk voelen voor hun ouders en de rol van partner/ opvoeder op zich nemen. Dit noem je parentificatie.
Het kan ook zijn dat jij je kind met persoonlijke problemen belast, hij lijkt inmiddels immers meer op een volwassene dan op een kind. Het risico is groot dat je je kind als steunpilaar ziet. Doe dit niet! Een tiener is geen volwassene en dit is geen gelijkwaardige relatie. Hiermee vraag je je kind te snel groot te zijn.
Het komt ook voor dat er ouders zijn die een bondgenoot zoeken in de antipathie tegen de ex-partner. Sommige ouders zoeken dit bij hun kind. “Vind je ook dat hij/zij…”
Hoe verleidelijk dit ook kan zijn, dit is echt niet helpend. De relatie tussen je kind en de andere ouder staat los van jou. Laat je kind vrij om een fijne band op te bouwen/ te houden met de andere ouder. Hoe zij met elkaar omgaan is anders dan hoe je ex-partner met jou omgaat. De tiener heeft er baat bij als jij er voor hem bent. Je tiener is er niet bij gebaat om jou emotioneel te moeten steunen.
Steun zoeken.
Een scheiding is een ingrijpende verandering. Dit is een van de moeilijkste dingen die pubers in hun leven meemaken. Vergeleken met jonge kinderen hebben tieners echter meer mensen bij wie ze steun kunnen zoeken bij het verwerken van de scheiding.
Meer inzicht.
Het voordeel van het meemaken van een scheiding op deze leeftijd is dat zij al volwassener zijn en daardoor meer inzicht hebben in de situatie en in relaties in het algemeen. Jongeren weten bijvoorbeeld wel dat de scheiding niet hun schuld is.
Controle willen houden.
Jongeren verzetten zich tegen de machteloosheid en verwarring door de situatie onder controle te willen houden: zij gaan houvast zoeken en soms starre meningen vormen. Dit is een manier van met de situatie omgaan.
Dit dient een gezond doel, maar bij het meemaken van een scheiding is dat lastiger. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een kind partij kiest voor een ouder/ de ouders verantwoordelijk stelt voor de scheiding. De ouders hebben niet goed genoeg hun best gedaan in de ogen van de jongere.
De kijk op liefde verandert.
Liefde is mooi, fijn, goed, natuurlijk… Hier dromen jongeren van. De scheiding helpt hen echter op ruwe wijze uit deze droom. De jongere leert dat liefde ook oneerlijkheid, bedrog, pijn, vernedering en ellende betekent. Jongeren verliezen hierdoor het vermogen om verwachtingsvol te dromen over de liefde.
Zij zijn hierdoor bang voor ongelukkige relaties. Zij maken zich zorgen of ze in staat zijn ooit gelukkig te worden met iemand. Een tikkeltje overdreven wellicht… maar dramatisering ligt op deze leeftijd op de loer.
Emoties worden op overdreven manier geuit.
Tot slot hebben tieners hevige emoties. Zij kunnen zich gaan terugtrekken of emoties worden op een overdreven manier geuit. Hierdoor bestaat het risico dat je je kind niet serieus neemt. Het is belangrijk dat je opmerkt dat de emotie zelf overdreven is, maar de angsten en de zorgen die er onder liggen zijn echt. Dit is echt een periode waarin de jongeren hun ouders hard nodig hebben.
Het is belangrijk om je ouderschapsstijl aan te passen en contact proberen te krijgen met je kind. Lukt de ene manier niet. Probeer dan een andere weg. Vraag hulp als je het even niet weet. Maar geef niet op. Laat je kind niet vallen. Blijf praten en nodig je kind nog steeds uit voor dingen met het gezin. Zeg dit ook en leg dit uit aan je kind. Laat hem/ haar merken dat hij/zij welkom is en zorg dat de deuren van je hart open blijven staan… dat voelt je kind zeker!